జీవిత చరమాంకంలోకి వచ్చిన వాళ్ళకి మిగిలేది తమజీవితం గురించిన పునశ్చరణ, మూల్యాంకనం చేసుకోవడమూను. ఎక్కువ శాతం అందులో సంతృప్తికంటే అసంతృప్తే ఉంటుంది. అందుకే (వ్యక్తిగత ప్రమాణాలననుసరించి) ఎవరికి వారు జీవితంలో సఫలత సాధించిన వారి గురించి వినడానికి ఇష్టపడతారు. ఇక్కడ “నిశ” చీకటి గాని రాత్రి గాని కాదు. మృత్యువు; మదిర … అమృతసేవనానికి అర్రులుజాచడం. ఎవరు ఎన్ని సాధించినా సాధించకపోయినా, లేక సాధించామనో సాధించలేకపోయామనో అనుకున్నా, వాళ్ళగురించి ఏదీ మిగలదు. వాళ్ళు పోగొట్టుకున్నదీ లేదు. మిగిల్చిపోయిందీ లేదు. కేవలం ఆత్మసంతృప్తి మినహా. శ్రీశ్రీ అన్నట్టు,
“ఇక్కడికి ఎందుకొచ్చామో,
ఇక్కడ ఎన్నాళ్ళుంటామో
…
ఎవరూ
చెప్పలేరంటే నమ్ము.
చెబితేమాత్రం, నమ్మకు.”
ఈ కవిత పరోక్షంగా చెబుతున్న సందేశం ఇదేనని నాకు అనిపిస్తోంది.
Coda: In Music, Ballet, or literature, it is a summing up of earlier themes, motifs etc (the concluding part of the work) in an independent way that signifies the conclusion of the work of art.
