మా సరివి చెట్టు … తోరు దత్

(ఈరోజు తోరు దత్ 157వ జయంతి సందర్భంగా)

గరుకు గరుకుగా, గంట్లుబడి మచ్చలుదేరిన మా సరివిచెట్టుని

ఒక పెద్ద కొండచిలవలా, నక్షత్రాల పొలిమేరలదాకా   

పెనవేసుకుందొక లత. మరోచెట్టయితే

దాని ధృతరాష్ట్రకౌగిలికి ఈపాటికి మరణించేది.  

రోజల్లా పులుగులకీ,తుమ్మెదలకీ ఆశ్రయమిస్తూ,

ఈ మహాకాయిమాత్రం గొప్పగా మెడలో ధరించింది హారంలా.

రాత్రిపూట మగాళ్ళంతా మంచినిద్రలో ఉన్నప్పుడు

తోటల్లా తియ్యగా పరుచుకుంటూ సాగే

ఈ చెట్టు మీది నల్లపిట్టపాటకి అంతుండదు.

రోజూ ఉదయాన్నే నా గది కిటికీలు తెరవగానే

ఆనందంతో నా కళ్ళు ముందు చూసేది ఆ చెట్టునే.

దాని  పై కొమ్మమీద అప్పుడప్పుడు,

ముఖ్యంగా చలికాలంలో, బూడిదరంగు కొండముచ్చొకటి

ఒంటరిగా కూచుని సూర్యోదయాన్ని తిలకిస్తుంటుంది

కింది కొమ్మల్లో దాని పిల్లలు గెంతుతూ ఆడుకుంటుంటే.

ఆన్నిదిక్కులనుండి కోకిలలు సూర్యోదయాన్ని స్వాగతిస్తుంటాయి.

అలా నిద్రబోతూనే మా గోవులమంద మేతకి దారితీస్తుంటుంది.

ఆ పెద్ద చెరువులో, గట్టునున్న మహావృక్షపు ఛాయలో,

తెల్లతామరలు మంచుపువ్వుల్లా విచ్చుకుంటాయి.

ప్రియ సహచరులారా! నాకీ సరుగుడు చెట్టంటే

ఇంత ప్రాణప్రదమవడానికి దాని విభవం కారణం కాదు,

కాలంకరిగినా జ్ఞాపకాలు కరిగిపోలేదు

దానిక్రింద మనం ఎంతగా ఆడుకున్నామని!

ఒకర్నొకరు ఎంత గాఢంగా అభిమానించుకున్నామని!

అదిగో, అందుకూ… మీకోసం… అదంటే నాకిష్టం.

మీ ముఖాలతో కలగలిసి అదిగూడ నాస్మృతిలో మెదుల్తుంది

నులివెచ్చని కన్నీరుతో నా కళ్ళు మసకబారేదాకా.

అలలు చెలియలకట్టపై తల బాదుకుంటున్నట్లు

ఎవరిదా వినీ వినిపించని శోకనిస్వనం నా చెవి తాకుతున్నది?

ఓహ్! అది ఆ సరివీ విషణ్ణ వేదనే

విధి అనుకూలిస్తే అజ్ఞాత తీరాలకు చేరవేస్తుంది…

ఎక్కడో … దూరతీరాలలో… సముద్రశాఖలమధ్యా

జలసంధులమీదుగా, తేలియాడుతూ వచ్చిన ఈ రోదనని నే విన్నాను…

తర్కానికి లొంగకపోవచ్చు… కాని విశ్వాసనేత్రానికి గోచరమే!

వెన్నెల్లో, కలలులేని గాఢసుషుప్తిలో

నేల పరవశంతో నిద్దరోతున్నప్పుడు,

ప్రాచీన ఫ్రాన్సు ఇటలీ రేవుతీరాలలో,

జలపురుషుడు తన గుహలో కునుకు తీస్తున్నప్పుడు,

కెరటాలు ఒడ్డుని విలాసంగా ముద్దాడుతున్నపుడు విన్నాను.

ఆ సంగీతం నా చెవిని పడిన ప్రతిసారీ,

నా అంతర్నేత్రం ముందు ఒక ఉదాత్తమైన ఆకారం కదలాడుతుంది…

నా సరివి చెట్టా! అది నీదే. అచ్చం మా ఇంటివాతావరణంలో

నేను ఆనందంగాగడిపినక్షణాలలోనువ్వున్నతీరుగానే కనిపిస్తావు!

ఓ నా సరివిరాజమా! నాప్రాణంకన్నా మిన్నయై

భగవంతునిలో ప్రశాంతంగా నిద్రిస్తున్న నాసహోదరులకు

ప్రీతిపాత్రమైన నీ గౌరవార్థం

నీకో గీతాన్ని అంకితంచేద్దామనుకుంటున్నాను.

నా రోజులుకూడ నిండుకున్నతర్వాత బర్రొడేల్ లోని

చిరంజీవులైన వృక్షాలతోబాటు నిన్నుకూడ లెక్కింతురుగాక!

వాటి విశాలమైన శాఖలచాయల్లో కదలాడడానికి

భయం, ఆశనిరాశలు, మృత్యువూ, సమాధులూ,

నిరంతరం వెన్నాడే కాలమూ వెనకంజ వేస్తాయి.

నా కవిత బలహీనమైనా,

అది నీ అందాన్ని పదేపదే సంతరించుకుని

నా ప్రేమ నిన్నెవరూ ఉపేక్షించకుండా రక్షించుగాక!

.

తోరు దత్

(4 March 1856 – 30 Aug 1877)

తోరుదత్ విద్యాభ్యాసమంతా తండ్రి సంరక్షణలోనే జరిగింది. 14వ ఏట తనూ, తన అక్క అరుణిమ ఫ్రాన్సుదేశం

వెళ్ళేదాకా ఏ బడిలోనూ చదువుకో లేదు. కాని ఇంగ్లాండు, ఇటలీ, ఫ్రాన్సు దేశాల పర్యటనా, ఫ్రెంచి భాషతో

పరిచయములతో, అక్కచెల్లెళ్ళిద్దరికీ తల్లి దండ్రులదగ్గరనుండి వారసత్వంగా వచ్చిన సాహిత్యాభిలాష మొగ్గతొడిగింది.

మొదటిసారిగా ఇద్దరూ కలిసి The Sheaf Gleamed in French Fields అన్న ఫ్రెంచిలోనుండి అనువాదాలు తీసుకువచ్చారు.  

దాన్ని చూసే Edmund Gosse ముగ్ధుడైపోయాడు. కలకత్తా తిరిగివచ్చేక వాళ్ళిద్దరూ కలిసి ఒక నవలరాద్దామనుకున్నారు.

నవలయితే రాయడం జరిగింది గాని, ఈలోగా 23 జులై 1874న అక్క క్షయవ్యాధితో మరణించింది. మరో మూడేళ్ళు

మాత్రమే బ్రతికి తనుకూడా ఆ క్షయవ్యాధికే బలయిపోయింది. అయితే మరణించేనాటికి తన అసంఖ్యాకమైన

ఇంగ్లీషుకవితలతో బాటూ  ఇంగ్లీషులోఒకటీ, ఫ్రెంచిలోఒకటీ నవలలూ, భారతీయ జానపదసాహిత్యం నుండి సేకరించిన

కొన్ని పాటలూ మిగిల్చిపోయిందామె.

పై కవితలో చిన్నప్పుడు తనూ, అక్క అరుణిమ, తమ్ముడు అబ్జు ఆడుకున్న సరుగుడుచెట్టుని  సాహిత్యం లో శాశ్వతంగా

నిలుపుతూ దానిచుట్టూ తన అనుభవాలనీ, తనకోరికనీ ప్రకటించింది.

.

Our Casuarina Tree

.

Like a huge Python, winding round and round
The rugged trunk, indented deep with scars,
Up to its very summit near the stars,
A creeper climbs, in whose embraces bound
No other tree could live. But gallantly
The giant wears the scarf, and flowers are hung
In crimson clusters all the boughs among,
Whereon all day are gathered bird and bee;
And oft at nights the garden overflows
With one sweet song that seems to have no close,
Sung darkling from our tree, while men repose.

When first my casement is wide open thrown
At dawn, my eyes delighted on it rest;
Sometimes, and most in winter,—on its crest
A gray baboon sits statue-like alone
Watching the sunrise; while on lower boughs
His puny offspring leap about and play;
And far and near kokilas hail the day;
And to their pastures wend our sleepy cows;
And in the shadow, on the broad tank cast
By that hoar tree, so beautiful and vast,
The water-lilies spring, like snow enmassed.

But not because of its magnificence
Dear is the Casuarina to my soul:
Beneath it we have played; though years may roll,
O sweet companions, loved with love intense,
For your sakes, shall the tree be ever dear.
Blent with your images, it shall arise
In memory, till the hot tears blind mine eyes!
What is that dirge-like murmur that I hear
Like the sea breaking on a shingle-beach?
It is the tree’s lament, an eerie speech,
That haply to the unknown land may reach.

Unknown, yet well-known to the eye of faith!
Ah, I have heard that wail far, far away
In distant lands, by many a sheltered bay,
When slumbered in his cave the water-wraith
And the waves gently kissed the classic shore
Of France or Italy, beneath the moon,
When earth lay trancèd in a dreamless swoon:
And every time the music rose,—before
Mine inner vision rose a form sublime,
Thy form, O Tree, as in my happy prime
I saw thee, in my own loved native clime.

Therefore I fain would consecrate a lay
Unto thy honor, Tree, beloved of those
Who now in blessed sleep for aye repose,—
Dearer than life to me, alas, were they!
Mayst thou be numbered when my days are done
With deathless trees—like those in Borrowdale,
Under whose awful branches lingered pale
“Fear, trembling Hope, and Death, the skeleton,
And Time the shadow;” and though weak the verse
That would thy beauty fain, oh, fain rehearse,
May Love defend thee from Oblivion’s curse.

.

Toru Dutt

(4 March, 1856 – August 30, 1877)

Indian Poet, Novelist, and Translator.

.

Toru Dutt was a poet, essayist, novelist and a translator. Her education was largely confined to home and under the tutelage of her father, but for a brief period in France when she attended school for the first time at 14.  Her education in the continent and the tour of Italy and England left an indelible mark on her and her literary interests which started with the translation of French Sonnets into English (A Sheaf Gleaned in French Fields) with her sister continued after she returned to Calcutta.  She left behind a great volume of poetry and 2 unpublished Novels one each in French (Le Journal de Mademoiselle d’Arvers) and English (Bianca or The Young Spanish Maiden) at the time of her death besides Ancient Ballads and Legends of Hindustan.

In the present poem she commemorates the loss of her siblings and the tree under which they played together.

Without this touching biographical sketch, I think this introduction will not be complete. Her father recounted what a wonderful memory she had: whenever there was a dispute between the significance of a word or phrase arose between the father and daughter, occasionally, the father used to wager a rupee before they referred a dictionary to settle the question. She was invariably right on most occasions. But in cases when she went wrong, first she would smile brightly, then her thin fingers would pat his grizzled cheeks, and she would end up it all with a quotation of her favorite poetess Mrs. Elizabeth Barrett Browning: ‘Ah, my gossip, you are older and more learned, and a man!’ or some such thing.

Recommended:

Another excellent link:  http://female-ancestors.com/daughters/dutt.htm